Difference between revisions of "Tutorial Freeplane How-to nl"

From Freeplane - free mind mapping and knowledge management software
m (Tekst binnen een knoop)
m (Text replacement - "freeplane.sourceforge.net" to "www.freeplane.org")
 
(99 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
= Handleiding Freeplane 1.2 =
+
Voor de meest recente/uitgebreide informatie: bekijk de Engelse pagina's met Google vertalen naar het Nederlands.
[[File:Freeplane_nl.jpg|thumb| [http://www.kioo.nl/freeplane/handleiding Handleiding] ]]
 
Freeplane 1.2 heeft een aantal nieuwe mogelijkheden. Deze zijn aangegeven in de handleiding. Open de handleiding door onder het plaatje op de link "Handleiding" te klikken. Of als u Freeplane 1.2 al heeft geinstalleerd, start Freeplane en kies ''Help > Handleiding''.
 
  
De handleding bestaat uit drie delen:
+
Deze pagina beschrijft het maken van mindmaps met de nieuwste versie van Freeplane (1.2.x) welke zich nog in alfa-stadium bevindt. Deze versie is voor de meeste doeleinden voldoende stabiel om gebruikt te worden. Voor een inleiding in wat mindmaps zijn en voorbeelden van mindmaps, ga naar de [http://www.freeplane.org/wiki/index.php/Mind_Map_Gallery/Dutch '''Gallerij met voorbeelden''']. Voor het downloaden van Freeplane en het zelf maken van een mindmap, zie hieronder. De verwachting is dat in de zomer van 2011 1.2 in beta fase gaat en definitief wordt gemaakt.
* Het eerste deel beschrijft hoe Freeplane op je computer geplaatst moet worden en kan worden ingesteld voor specifieke wensen.  
+
 
* Het tweede deel beschrijft wat Freeplane is, definieert de belangrijkste begrippen en geeft voorbeelden van de functionaliteit.
+
=Inleiding Freeplane 1.2=
* Het derde deel beschrijft hoe je Freeplane gebruikt, van het selecteren van knopen tot het publiceren van een mindmap op Internet.
+
 
 +
[[File:Freeplane_functionality_nl.jpg|thumb| [http://www.kioo.nl/freeplane/functionaliteit Overzicht functionaliteit] ]]
 +
 
 +
Bij Freeplane wordt elk onderwerp een '''knoop''' genoemd. Een knoop is een plaats waar informatie kan worden geraadpleegd of een functie kan worden uitgevoerd. Een knoop heeft op het beeldscherm een binnengebied en een buitengebied. In het binnengebied kunnen een titeltekst, pictogram, snelkoppeling, hyperlink en een afbeelding (met vaste grootte) worden getoond. Het binnengebied kan verder zichtbaar worden worden gemaakt door deze te omlijnen. Het buitengebied bevindt zich onder het binnengebied. In het buitengebied kan een inhoudelijke tekst, notitietekst, attributenlijst, en schaalbare afbeelding worden getoond. Deze informatie kan naar keuze worden verborgen en alleen  getoond als de knoop is geselecteerd.
 +
 
 +
De titel bevat meestal niet meer dan enkele woorden. In de titel kan ook een formule worden weergegeven (LaTeX). De titel kan in plaats van tekst ook een formule bevatten. Deze begint, net als bij een spreadsheet, met “=” en wordt automatisch uitgerekend. En verder kan een tijdstip worden opgegeven waarop een signalering moet worden gegeven ('''agendafunctie''').
 +
 
 +
Aan/onder het gebied van de basistekst kunnen de inhoud, een notitie, attributen en een externe (schaalbare) afbeelding  worden getoond.  De '''notitie''' is van oorsprong bedoeld voor het presenteren van een document in een afzonderlijk, schermbreed venster. Een '''attribuut''' bestaat uit een kenmerk met een waarde.  Er kan worden ingesteld dat deze velden permanent zichtbaar zijn of alleen als de knoop is geslecteerd.
 +
 
 +
Er is één stam(ouder)knoop  die de vorm heeft van een ovaal.  Hieruit komen '''takken''' die een reeks van knopen verbinden die een ouder-kind relatie hebben.  Daarnaast kunnen twee willekeurige knopen worden verbonden met een '''verbindingslijn'''  (of pijl). Twee knopen kunnen digitaal worden verbonden met een '''snelkoppeling'''  waarmee de focus van de ene naar de andere knoop kan worden verplaatst, of via een '''hyperlink''' met een programma of bestand op de computer of op internet.. Knopen binnen een tak kunnen visueel worden verbonden door een '''wolk'''. Ten slotte kunnen twee of meer knopen via een '''accolade'''  samenkomen in een '''aggregatieknoop''', kan een koop een taartpunt (%shijf) tonen en kunnen knopen worden voorzien van een automatische nummering.
 +
 
 +
'''Belangrijkste menu's'''
 +
De basiskenmerken van een knoop zijn toegankelijk via menu Knoop  en de andere elementen via menu Knoopkenmerken.
 +
 
 +
=Downloaden Freeplane 1.2.X (Windows, MAC, Linux)=
 +
 
 +
Houd deze pagina in de gaten: er wordt gewerkt aan een nieuwe, betere menustructuur en dit betekent dat er regelmatig een nieuwe versie uit komt. Naar verwachting zal na de zomer van 2011 de definitieve versie uitkomen.
 +
 
 +
De laatst beschikbare ontwikkelversie van Freeplane 1.2.X is [http://www.freeplane.org/preview/ hier] te downloaden. Voor de Windows versie, kies Freeplane-Setup-1.2......exe. Houd er wel rekening mee dat de software ontwikkelaars zonder waarschuwing veranderingen kunnen aanbrengen waardoor sommige delen misschien niet meer of anders werken. Er kunnen ook fouten optreden. Zie onder voor het installeren van de Nederlandse spellingcontrole.<br><br>
 +
'''BELANGRIJK''' Vanaf versie 1.2.5 is de menustructuur sterk vereenvoudigd. Nog niet alle voorbeelden zijn hier op aangepast.
 +
 
 +
=Instructie en handleiding Freeplane 1.2=
 +
[[File:Freeplane_nl.jpg|thumb| [http://www.kioo.nl/freeplane/handleiding Instructie] ]]
 +
 
 +
Freeplane wordt geleverd met een instructie en een handleiding. Beide zijn te vinden in het menu Help van Freeplane. De instructie zie je ook hiernaast: klik onder het plaatje  op de link "Instructie" om deze te openen.
 +
 
 +
<p>Als je Freeplane gaat gebruiken, bekijk dan eerst de volgende instructievideo's:
 +
 
 +
* [http://www.kioo.nl/freeplane/FreeplaneInstructie/BasisGebruikerInstructie.htm '''Instructie voor de beginnende gebruiker''']. Deze video behandelt alleen het bekijken van mindmaps.
 +
* [http://www.kioo.nl/freeplane/FreeplaneInstructie/Basisinstructie-knoopbehandeling.htm '''Instructie voor de beginnende maker van mindmaps''']. Deze instructie behandelt de basisbehandeling van knopen.
 
<br>
 
<br>
  
=Bij installatie=
+
Volg verder de Leeswijzer uit de handleiding en bekijk hieronder voor de belangrijkste instellingen die je zelf kunt wijzigen/aanbrengen.
==Nederlandse spellingcontrole==
+
</p>
 +
 
 +
=Instellingen=
 +
 
 +
==Het opmaakpaneel tonen==
 +
Freeplane biedt vele mogelijkheden om kleuren, vormen en groottes van knopen en takken in te kunnen stellen. Nieuw in Freeplane 1.2 is het gebruik van een ''Opmaakpaneel'' waarin alle in te stellen elementen van een knoop/tak bij elkaar staan. Het opmaakpaneel wordt getoond door ''Beeld > Opmaakpaneel'' te kiezen.
 +
Het opmaakpaneel toont de actuele inhoud van de geselecteerde knoop. Elke verandering die wordt aangebracht, is direkt te zien in de knoop of de tak van de geselecteerde knoop.
 +
 
 +
 
 +
 
 +
==Installeren Nederlandse spellingcontrole==
 
De Nederlandstalige [[#Spell_checker|'''spellingcontrole''']] wordt niet automatisch geïnstalleerd. Dit moet je dus altijd zelf doen. In de handleiding staat hoe.
 
De Nederlandstalige [[#Spell_checker|'''spellingcontrole''']] wordt niet automatisch geïnstalleerd. Dit moet je dus altijd zelf doen. In de handleiding staat hoe.
  
== Klikken om te selecteren ==
+
== Installeren: Klikken om te selecteren ==
 
Standaard selecteert Freeplane een knoop als de muiscursor zich boven de knoop bevindt. Als je dit niet handig vindt, kun je via ''Instellingen > Gedrag'' instellen dat één maal met de linker muistoets klikken leidt tot selectie.
 
Standaard selecteert Freeplane een knoop als de muiscursor zich boven de knoop bevindt. Als je dit niet handig vindt, kun je via ''Instellingen > Gedrag'' instellen dat één maal met de linker muistoets klikken leidt tot selectie.
  
== Automatische takkleur uitzetten ==
+
== Installeren: Automatische takkleur uitzetten ==
 
Freeplane gebruikt het bestand standaard.mm om de kleur van de takken, knopen en ander kenmerken van de nieuwe mindmap te bepalen. In standaard.mm is vastgelegd dat elke nieuwe tak automatische een andere kleur krijgt. Om dit te veranderen in standaard.mm, doe het volgende:
 
Freeplane gebruikt het bestand standaard.mm om de kleur van de takken, knopen en ander kenmerken van de nieuwe mindmap te bepalen. In standaard.mm is vastgelegd dat elke nieuwe tak automatische een andere kleur krijgt. Om dit te veranderen in standaard.mm, doe het volgende:
 
* open een nieuwe (standaard) mindmap;
 
* open een nieuwe (standaard) mindmap;
Line 27: Line 64:
 
Wat je ook zou kunnen doen is de bovenstaande, aangepaste mindmap onder een andere naam dan standaard te bewaren (bijvoorbeeld: ''mijnstandaard.mm''). Freeplane gebruikt dit bestand als standaard indien je ''Bestand > Nieuwe mindmap met stijl'' kiest, en onder Gebruikerstijlen ''mijnstandaard'' kiest.
 
Wat je ook zou kunnen doen is de bovenstaande, aangepaste mindmap onder een andere naam dan standaard te bewaren (bijvoorbeeld: ''mijnstandaard.mm''). Freeplane gebruikt dit bestand als standaard indien je ''Bestand > Nieuwe mindmap met stijl'' kiest, en onder Gebruikerstijlen ''mijnstandaard'' kiest.
  
==F3-toets voor ''Bewerken knooptekst in hulpvenster''==
+
==Installeren: F3-toets voor ''Bewerken knooptekst in hulpvenster''==
 
Het kan handig zijn om sneltoets F3 toe te wijzen aan de functie ''Bewerken knooptekst in hulpvenster''. De beschrijving hoe dit moet staat in de Handleiding.
 
Het kan handig zijn om sneltoets F3 toe te wijzen aan de functie ''Bewerken knooptekst in hulpvenster''. De beschrijving hoe dit moet staat in de Handleiding.
  
= Filteren =
+
[[Category:Documentation]] [[Category:Translation]]
Om onderwerpen in de handleiding te te vinden is het handig om het filter te gebruiken. Deze instructiefilm illustreert het gebruik van filters. (toevoegen)
 
 
 
=Een mindmap maken=
 
==Tekst binnen een knoop==
 
Een belangrijke vernieuwing in Freeplane 1.2 is het gemak waarmee tekst binnen een knoop kan worden ingevoerd en opgemaakt.
 
* In de eerdere versie moest je van bewerkingsvenster veranderen om de tekst gedetailleerd te kunnen opmaken (schuin, vet,..). Nu kan dit in hetzelfde venster. Er is wel een tweede, zogenaamd hulpvenster waarin meer ondersteuning wordt geboden bij het bewerken.
 
* De basis knooptekst is vooral bedoeld voor korte teksten. Er is een optie waarmee ook uitgebreidere teksten kunnen worden getoond. Bovendien kan worden ingesteld dat deze uitgebreidere teksten (bijlage en notities) alleen worden getoond als de muiscursor zich boven de knoop bevindt.
 
 
 
==Het opmaakpaneel tonen==
 
Freeplane biedt vele mogelijkheden om kleuren, vormen en groottes van knopen en takken in te kunnen stellen. Nieuw in Freeplane 1.2 is het gebruik van een ''Opmaakpaneel'' waarin alle in te stellen elementen van een knoop/tak bij elkaar staan. Het opmaakpaneel wordt getoond door ''Beeld > Opmaakpaneel'' te kiezen.
 
Het opmaakpaneel toont de actuele inhoud van de geselecteerde knoop. Elke verandering die wordt aangebracht, is direkt te zien in de knoop of de tak van de geselecteerde knoop.
 
 
 
==Stijlen==
 
Nieuw in Freeplane 1.2 is het gebruik van stijlen. Een stijl is een combinatie van kenmerken voor het opmaken van een knoop/tak die eenmaal wordt gedefinieerd en onder een bepaalde naam in een lijst met stijlen wordt opgeslagen. Om een knoop een bepaalde opmaakstijl te geven selecteer je eerst de knoop en kies je vervolgen een van de opgeslagen stijlen. <br>
 
Vaak wil je knopen met hetzelfde type inhoud dezelfde opmaakstijl geven. Dit kun je handmatig doen door de knoop te selecteren en de betreffende opmaakstijl te kiezen. Je kunt het ook automatisch doen op basis van de afstand van de knoop tot de basisknoop. In Freeplane is dit uitgebreid tot de inhoud van de knoop, inclusief de gebruikte pictogrammen. Zie de handleiding voor "Conditionele knoopstijlen".
 
 
 
===Voorbeeld: Simulatie Automatische knoopniveaustijl===
 
Als eerste voorbeeld gaan we nu met het nieuwe mechanisme voor conditionele stijlen het bovengenoemde mechanisme uit FP 1.1 maken.
 
 
 
< uitbreiden >
 
N.B. De Automatische knoopniveaustijl kan in Freeplane 1.2 ook zonder conditionele stijl worden ingesteld, zoals bij Freeplane 1.1.
 
 
 
===Voorbeeld: ConceptMap===
 
Bij FP 1.2 wordt de standaardstijl ConceptMap geleverd waarin met behulp van conditionele stijlen een hiërarchische structuur van concepten en relaties tussen concepten kan worden vormgegeven. De relaties hebben hierbij steeds dezelfde opmaak, de opmaakstijl ''Verbindingslijn''. De concepten krijgen afhankelijk van hun hiërarchische niveau de opmaak volgens stijl ''Onderwerp, Deelonderwerp''en ''Deeldeelonderwerp''. Om dit te zien:
 
* kies ''Bestand > Openen mindmap met stijl...''
 
* kies in het venster dat opent: ''Standaard mindmap stijlen''
 
* kies in de bestandenlijst: ''ConceptMap''
 
<br>
 
Open nu een aantal knopen zoals in de figuur hieronder. <br><br>
 
[[Image:ConditionalStyleConceptMap_nl.jpg]] <br><br>
 
Bekijk vervolgens welke conditionele stijlen zijn gedefinieerd om de mindmap op te maken:
 
* kies ''Stijlen > Beheren conditionele stijlen''
 
<br>
 
Er opent dan een venster waarin 4 regels staan die de stijl definiëren. Zie opnieuw de figuur.
 
De eerste regel definieert dat elke oneven knoop de knoopstijl "verbinding" krijgt.
 
De tweede regel definieert dat elke knoop op niveau 2 de stijl "Onderwerp" krijgt.
 
De derde regel definieert dat elke knoop op niveau 4 de stijl "Deelonderwerp" krijgt.
 
De vierde regel definieert dat elke knoop op niveau 6 de stijl "Deeldeelonderwerp" krijgt.
 
Het resultaat is zoals getoond in de voorbeeldmindmap in de figuur.
 
 
 
== Scripts ==
 
De toepassing van [[#Scripting| scripts]] is nog in het Engels.
 
 
 
== Formules ==
 
De toepassing van [[#Formula| formules]] is nog in het Engels.
 
 
 
==Pictogram==
 
Pictogrammen kunnen worden gevonden op Internet. Je kunt een pictogram zelf maken met een tekenprogramma. Ook is het mogelijk van ee foto een pictogram te maken.
 
 
 
=== Van foto naar pictogram===
 
Een pictogram is een klein, vierkant plaatje van meestal 16x 16, 32x32 of 48x48 pixels. Om van een foto een pictogram te maken heb je een programma zoals [http://www.gimp.org/  gimp] nodig. Ga als volgt te werk: <br>
 
1. Kies de inhoud die in het pictogram moet komen : <br>
 
* laad de foto in gimp;
 
* selecteer een vierkant met ''Gereedschap>Selecteer rechthoek'';
 
* wis alles wat buiten de rechthoek valt met ''Afbeelding > Bijsnijden tot selectie'';
 
 
 
2.Verklein tot het gewenste pictogramformaat: <br>
 
* kies ''Afbeelding > Afbeelding schalen'';
 
* vul de breedte en hoogte in, bijvoorbeeld 16 beeldpunten;
 
* kies onder kwaliteit, interpolatie: lanczos3
 
* bewaar het resultaat als jouwpicgtogram.png
 
 
 
===Pictogram toevoegen aan Freeplane ===
 
Om een pictogram toe te voegen aan de pictogrammenbalk van Freeplane:
 
* Ga naar de freeplane handleiding en navigeer in de handleiding naar ''Installeren > Pictogram toevoegen''.
 
* maak de map icons zoals daar beschreven;
 
* plaats jouwpictogram.png in deze map.
 

Latest revision as of 18:52, 18 November 2018

Voor de meest recente/uitgebreide informatie: bekijk de Engelse pagina's met Google vertalen naar het Nederlands.

Deze pagina beschrijft het maken van mindmaps met de nieuwste versie van Freeplane (1.2.x) welke zich nog in alfa-stadium bevindt. Deze versie is voor de meeste doeleinden voldoende stabiel om gebruikt te worden. Voor een inleiding in wat mindmaps zijn en voorbeelden van mindmaps, ga naar de Gallerij met voorbeelden. Voor het downloaden van Freeplane en het zelf maken van een mindmap, zie hieronder. De verwachting is dat in de zomer van 2011 1.2 in beta fase gaat en definitief wordt gemaakt.

Inleiding Freeplane 1.2

Bij Freeplane wordt elk onderwerp een knoop genoemd. Een knoop is een plaats waar informatie kan worden geraadpleegd of een functie kan worden uitgevoerd. Een knoop heeft op het beeldscherm een binnengebied en een buitengebied. In het binnengebied kunnen een titeltekst, pictogram, snelkoppeling, hyperlink en een afbeelding (met vaste grootte) worden getoond. Het binnengebied kan verder zichtbaar worden worden gemaakt door deze te omlijnen. Het buitengebied bevindt zich onder het binnengebied. In het buitengebied kan een inhoudelijke tekst, notitietekst, attributenlijst, en schaalbare afbeelding worden getoond. Deze informatie kan naar keuze worden verborgen en alleen getoond als de knoop is geselecteerd.

De titel bevat meestal niet meer dan enkele woorden. In de titel kan ook een formule worden weergegeven (LaTeX). De titel kan in plaats van tekst ook een formule bevatten. Deze begint, net als bij een spreadsheet, met “=” en wordt automatisch uitgerekend. En verder kan een tijdstip worden opgegeven waarop een signalering moet worden gegeven (agendafunctie).

Aan/onder het gebied van de basistekst kunnen de inhoud, een notitie, attributen en een externe (schaalbare) afbeelding worden getoond. De notitie is van oorsprong bedoeld voor het presenteren van een document in een afzonderlijk, schermbreed venster. Een attribuut bestaat uit een kenmerk met een waarde. Er kan worden ingesteld dat deze velden permanent zichtbaar zijn of alleen als de knoop is geslecteerd.

Er is één stam(ouder)knoop die de vorm heeft van een ovaal. Hieruit komen takken die een reeks van knopen verbinden die een ouder-kind relatie hebben. Daarnaast kunnen twee willekeurige knopen worden verbonden met een verbindingslijn (of pijl). Twee knopen kunnen digitaal worden verbonden met een snelkoppeling waarmee de focus van de ene naar de andere knoop kan worden verplaatst, of via een hyperlink met een programma of bestand op de computer of op internet.. Knopen binnen een tak kunnen visueel worden verbonden door een wolk. Ten slotte kunnen twee of meer knopen via een accolade samenkomen in een aggregatieknoop, kan een koop een taartpunt (%shijf) tonen en kunnen knopen worden voorzien van een automatische nummering.

Belangrijkste menu's De basiskenmerken van een knoop zijn toegankelijk via menu Knoop en de andere elementen via menu Knoopkenmerken.

Downloaden Freeplane 1.2.X (Windows, MAC, Linux)

Houd deze pagina in de gaten: er wordt gewerkt aan een nieuwe, betere menustructuur en dit betekent dat er regelmatig een nieuwe versie uit komt. Naar verwachting zal na de zomer van 2011 de definitieve versie uitkomen.

De laatst beschikbare ontwikkelversie van Freeplane 1.2.X is hier te downloaden. Voor de Windows versie, kies Freeplane-Setup-1.2......exe. Houd er wel rekening mee dat de software ontwikkelaars zonder waarschuwing veranderingen kunnen aanbrengen waardoor sommige delen misschien niet meer of anders werken. Er kunnen ook fouten optreden. Zie onder voor het installeren van de Nederlandse spellingcontrole.

BELANGRIJK Vanaf versie 1.2.5 is de menustructuur sterk vereenvoudigd. Nog niet alle voorbeelden zijn hier op aangepast.

Instructie en handleiding Freeplane 1.2

Freeplane wordt geleverd met een instructie en een handleiding. Beide zijn te vinden in het menu Help van Freeplane. De instructie zie je ook hiernaast: klik onder het plaatje op de link "Instructie" om deze te openen.

Als je Freeplane gaat gebruiken, bekijk dan eerst de volgende instructievideo's:


Volg verder de Leeswijzer uit de handleiding en bekijk hieronder voor de belangrijkste instellingen die je zelf kunt wijzigen/aanbrengen.

Instellingen

Het opmaakpaneel tonen

Freeplane biedt vele mogelijkheden om kleuren, vormen en groottes van knopen en takken in te kunnen stellen. Nieuw in Freeplane 1.2 is het gebruik van een Opmaakpaneel waarin alle in te stellen elementen van een knoop/tak bij elkaar staan. Het opmaakpaneel wordt getoond door Beeld > Opmaakpaneel te kiezen. Het opmaakpaneel toont de actuele inhoud van de geselecteerde knoop. Elke verandering die wordt aangebracht, is direkt te zien in de knoop of de tak van de geselecteerde knoop.


Installeren Nederlandse spellingcontrole

De Nederlandstalige spellingcontrole wordt niet automatisch geïnstalleerd. Dit moet je dus altijd zelf doen. In de handleiding staat hoe.

Installeren: Klikken om te selecteren

Standaard selecteert Freeplane een knoop als de muiscursor zich boven de knoop bevindt. Als je dit niet handig vindt, kun je via Instellingen > Gedrag instellen dat één maal met de linker muistoets klikken leidt tot selectie.

Installeren: Automatische takkleur uitzetten

Freeplane gebruikt het bestand standaard.mm om de kleur van de takken, knopen en ander kenmerken van de nieuwe mindmap te bepalen. In standaard.mm is vastgelegd dat elke nieuwe tak automatische een andere kleur krijgt. Om dit te veranderen in standaard.mm, doe het volgende:

  • open een nieuwe (standaard) mindmap;
  • Haal in het opmaakpaneel het vinkje weg bij Automatische takkleur;
  • Kies Bestand > Opslaan als
  • De bovenste regel van het scherm dat opent is een afrolmenu. Kies hier de optie Door de gebruiker gedefinieerde mindmapstijlen
  • Vul bij file name in: standaard.mm
  • Druk op <Save>

De volgende keer dat je een nieuwe mindmap maakt zullen de takken geen kleur hebben. Wat je ook zou kunnen doen is de bovenstaande, aangepaste mindmap onder een andere naam dan standaard te bewaren (bijvoorbeeld: mijnstandaard.mm). Freeplane gebruikt dit bestand als standaard indien je Bestand > Nieuwe mindmap met stijl kiest, en onder Gebruikerstijlen mijnstandaard kiest.

Installeren: F3-toets voor Bewerken knooptekst in hulpvenster

Het kan handig zijn om sneltoets F3 toe te wijzen aan de functie Bewerken knooptekst in hulpvenster. De beschrijving hoe dit moet staat in de Handleiding.